ماکیان البرز

ویژگی 

های گوسفند افشاری: ۱٫ 

سرعت پرورش بالا ۲٫ 

ایجاد شیر مطلوب ۳٫سازگاری 

و عادت پذیری با حالت آب و هوای مناطق سردسیر ۴٫ 

توان راهپیمایی مناسب ۵٫توان 

دوقلوزایی بالا ۶٫ 

مقاومت در برابر امراض و انگلهای منطقه ۷٫ 

داشتن بازده اقتصادی مطلوب 

متوسط 

وزن بلوغ در گوسفندان افشاری وزن 

بلوغ قوچ (۵/۱ سالگی) ۶۷ کیلوگرم وزن 

قوچ های بالغ (۵/۲ سالگی) ۷۹ کیلوگرم وزن 

بلوغ میش ۵۹ کیلوگرم 

Average 

mature weight of Afshari sheep ۶۷ kg Mature ram (age 1 .5 

years) ۷۹ kg Mature ram (age 2 .5 

years) ۵۹ 

kg Mature ewe 

خصوصیات 

فنوتیپی گوسفند افشاری ۱٫ رنگ غالب در این گوسفند قهوه ای متمایل به قرمز رنگ یک دست و سوای لکه می باشد .لیکن رنگهایی با دامنه تغییرات از قهوه ای شفاف تا قهوه ای تیره متمایل به سیاه در در میان جمعیت های این نژاد چشم می شود . 

۲٫ گوشها والا بوده و به حالت افتاده می باشد . 

۳٫قوچ و میش هر دو فاقد شاخ می باشند . 

۴٫ روبینی در قوچ خا اکثرا دارای انحنا بوده لکن در میش ها صاف یا این که دارای انحنای کم است . 

۵٫ گردن در میش ها دراز و در قوچ خا توانا و کلفت می باشد . 

۶٫ دنبه دولپی بوده و بصورت سفره ای و پهن می‌باشد . 

۷٫ دنبالچه دارنده پشم و سوای ذخیره چربی می‌باشد . 

۸٫ گوسفند افشاری بخشی از گوسفندان بلند قد محسوب شده و دست و پای آن از ظرافت خاصی برخوردار هست که حیوان را قدرتمند به راهپیمایی در کوهستان و بخش ها سنگلاخی می کند . 

۹٫ مرحله پشت، گردن، دنبه و دنبالیچه در این حیوان غالبا پوشیده از پشم بوده لکن پایین گردن، ذیل شکم، دست وپا و فیس فاقد پشم می باشد و از موهای زبری که رنگ آنها تیره خیس از رنگ پشم حیوان است، پوشیده شده هست . 

پرس پلت

محل 

پراکنش گوشفند افشاری در وسعتی قریب به ۲۰۰۰۰ کیلومتر مربع در فی مابین استانهای زنجان و قسمتی از استانهای آذربایجان غربی و شرقی و کردستان پراکنده می باشد . بیشترین جمعیت و ناحیه پراکنش گوسفند افشاری در استان زنجان قرار گرفته می‌باشد . 

متوسط 

وزن بره ها در سنین مختلف بره 

های نر بره های ماده وزن 

تولد ۴۸/۴ کیلوگرم ۱۵/۴ کیلوگرم وزن 

۳ ماهگی ۲۸ کیلوگرم ۹/۲۴ کیلوگرم وزن 

۶ ماهگی ۸/۴۳ کیلوگرم ۵۷/۳۷ کیلوگرم وزن 

۱۲ ماهگی ۵/۶۰ کیلوگرم ۷/۵۳ کیلوگرم 

Average 

Weight of Lambs in different ages Male Female 

۴٫۴۸ 

kg ۴٫۱۵ kg Lambing Weight ۲۸ 

kg ۲۴٫۹ kg Weight in 3 Month ۴۳٫۸۵ 

kg ۳۷٫۵ kg Weight in 6 Month ۶۰٫۵ 

kg ۵۳٫۷ kg Weight in 12 Month 

تیپهای 

متعدد گوسفند افشاری این نژاد دارنده تیپ های گوناگون در بخش ها گوناگون بوده که بر اساس رنگ و صورت ظاهری از نیز متمایز می گردند . 

برخی از این تیپها به قرار ذیل است: ۱٫قزل 

افشار ۲٫قاشقا 

افشار ۳٫قمر 

افشار 

* تعویض مطلوب آب بر حسب وضعیت هنگامی به منظور دفع و رقیق سازی سموم و گازهای ساخت شده و نیز متعادل ساختن دمای آب استخرها و همینطور حذف بقایای فیتوپلانکتونی و زئوپلانکتونی و میکروارگانیسم های ساخت کننده گونه های شکوفایی جلبکی به خواسته افزایش کیفیت آب مزرعه در وسط عصر و روزهایی با هوای شرجی اامی می باشد . در مسئله ماهیان قزل آلا چون در حجم کم تراکم بالایی دارا‌هستند هنگامی میزان آمونیاک و نیترات مضاعف شود کار کشته به دفع نیستند . ماهی همه داراست ولی 90% مواد دفعی بدن ماهی از آبشش با تکثیر معمولی دفع می شود . در محفظه استخر زمانی آمونیاک بیش از حد افزایش یابد دفع نمی شود و برای دفع مواد ازته نیاز به انتقال فعال و مصرف انرژی می باشد و ماهی به جای وزن گیری انرژی از دست می دهد پس باید سرعت بده بستان آب عمده شود . 

پرس پلت

* به خواسته جلوگیری از ایجاد شکوفایی جلبکی غیر استاندارد و نامتعادل استفاده از کود مرغی ممنوع بوده و برای مقابله با پیدایش احتمالی بلوم ، به کارگیری از آهک کشته توصیه می شود ( آهک جلوی نشر و تزاید فیتو پلانکتون ها و زئو پلانکتون ها را می گیرد) . 

* در صورت عدم قابلیت تعویض آب و همینطور ایجاد تغییرات شدید PH در ارتفاع شبانه روز، استعمال از آهک در استخر های خاکی (با مصرف 50 کیلوگرم به ازای هر هکتار و به رخ اسپری در مرحله استخر به مراد ترکیب ذرات آویزان و بهبود شفافیت آب و تهیه و تنظیم حجم بافری آب) حتمی است . 

* تصویب روزانه فاکتورهای فیزیکو شیمیایی آب مانند مرتبه حرارت، اكسیژن، سختی و مواد آلی همینطور نظارت سلامت ماهیان می بایست بصورت مستمر فیس گیرد تا در چهره مشاهده موقعیت نامساعد نسبت به تصحیح آن مبادرت گردد . همچنین تغییر تحول نکردن PH محیط آب آهک بیشتر کرده زیرا آهک خواص بافری آب را ارتقاء می دهد . 

* در اختیار گرفتن گازهای سمی استخر های پرورشی و تصویب و مقدار گیری دوره ای آنان در مزرعه پرورش اامی بوده و برای پرهیز از پیدایش این مشکل، استفاده از شیرابه زئولیتی به خواسته کاهش گازهای سمی استخرها سفارش می گردد که از شیرابه کود مخلوط با آهک زنده ( به ازای هر 1000 لیتر شیرابه 1 کیلوگرم آهک زنده مسئله نیاز است) به کارگیری گردد . گازهای سمی مانند S H2 در ادغام با آب ساخت اسید سولفوریک می نماید که موجب مرگ ماهیان می شود . 

* در به کارگیری از خوراک های كنسانتره به شرط نگهداری صحیح معمولاً مشكل آلودگی غذا وجود ندارد، اما در غذادهی بوسیله غذاهای دستی بخصوص موادی كه پرسرعت فاسد می شوند مثل ضایعات كشتارگاهی خطر ابتلاء ماهیان به بیماری های میكروبی بسیار دوچندان است، بنابراین در نحوه تهیه و تنظیم و مراقبت طعام رعایت نكات پایین اضطراری است: 

الف) تامین خوراک از منابع کا ملا بهداشتی و سلامت انجام بگیرد . 

ب) خوراک می بایست در انبارهای خشك، خنک و منزه محافظت شود و در موضوع غذاهای كنسانتره به مورخ مصرف آن‌ها می بایست توجه كرد . 

ج) مواد و غذای ورودی به انبار بایست از لحاظ آلودگی به ه‌ها و آفات كنترل شود . 

د) از چیدن كیسه های طعام در كف انبار خودداری شود برای این كار می بضاعت از پالت ها یا این که الوار چوبی به کارگیری كرد . 

ه) در موضوع استعمال از ضایعات كشتارگاهی، خوراک بایستی به میزان نیاز روزانه تنظیم شده و پیشین از مصرف حرارت داده شود، همچنین استعمال از نوع های قابل کنترل و ارزیابی بایستی انجام بگیرد . پیشنهاد می شود به کارگیری از چنین موادی در مزارع به طور کلی متوقف شود چون منشا آلودگی خواهد بود . 

* قسمت ضروري ديگر در برنامه مدیر بهداشت، پايش بيماري ها بوده كه دربرگیرنده برنامه ريزي منظم جهت ارزيابي بهداشتي استخرهاي يك مزرعه میباشد و با اعتنا به موقعيت و وضعيت مزرعه، نمونه گيري از ماهيان تلف شده، ماهي هاي زنده و يا از هر دو بایستی بعمل آيد . در ماهيان از آبشش، پوست، باله و اندام هاي داخلي به ويژه كليه جهت كشت باكتريایي ، جداسازي ويروسي و غيره نمونه برداری مي شود . به هر هم اکنون هيچ کدام از اين آزمايشات نمي تواند بی تردید نشان دهنده عدم آلودگي به پاتوژن هاي بالقوه در جمعيت ماهيان باشد و تنها به كاهش مخاطرات ناشي از کارداران بیماری زا در مزرعه یاری می نماید . 

* شیوه خوراک دهی و میزان غذادهی، بایستی متناسب با الگوی پرورشی باشد . 

بیماری 

بلدرچین ها در صورتی که قصد دارید جوجه بلدرچین خریداری نمایند خوبتر می‌باشد از افراد مطمئن خریداری فرمایید تا جوجه هایی تندرست تحویل شما دهد . یک جوجه سلامت دائما در حالا جست و خیزکردن، نوک زدن، تناول کردن و آشامیدن می باشد در صورتی که جوجه شما در گوشه ای آهسته نشسته می باشد می بایست بدانید که جوجه بلدرچین شما یا این که سردش است یا این که اینکه بیمار شده می‌باشد . 

گونه های 

بیماری های بلدرچین ها عبارتند از: 

-بیماری 

مارک: این بیماری عصبی می باشد و سبب فلج شدن گردن و پر و بال ها و پا می شود که واکسن آن در سن 20 روزگی از حوزه‌ گردن به آن‌ها تزریق می شود 

-بیماری نیوکاسل: این بیماری موجب آبریزش بینی، نفس نفس زدن، تنفس با منقار باز، بی اشتهایی و … می شود، واکسن این بیماری هم زمان با واکسن مارک به رخ قطره چشمی انجام می شود و پس از آن با مسافت هنگامی سه ماهه به رخ اسپری در چشم پرنده پاشیده می شود . 

پرس پلت

-بیماری آنفولانزا: این بیماری مجاری تنفسی پرنده را مشغول می نماید و در بعضی موارد شدید بینی پرنده مالامال از مواد پنیری می شود، آبریزش از چشم ها و کبودی رمز و صورت از دیگر علایم این بیماری می باشد . 

– آبله: از علایم این بیماری پیدایش تاول هایی بر روی پلک، تاج و سایر نقاط فارغ از مالامال پرنده می باشد . ورم پرده چشم، تجمع مواد پنیری در پلک چشم از دیگر علایم بیماری می باشد . واکسن این بیماری در سن 6 الی 8 هفتگی مصرف می شود . 

بقیه بیماری هایی که ممکن است هنگام رویش بلدرچین در خانه پرنده را درگیر خود نماید شامل: کوکسیدیوز، کانیبالیسم، سالمونا، برونشیت و … می باشد . 

تغذیه 

بلدرچین ها تغذیه جوجه بلدرچین ها به خصوص بلدرچین های یک هفته ای متفاوت با بلدرچین های بالغ می باشد . معمولا برای بلدرچین های جدید متولد شده نوعی غذای آماده به اسم استارتر وجود دارد که برای جوجه بلدرچین ها دوچندان موءثر می باشد . برای بلدرچین های بالغ نیز انواع پلت ها وکنسانتره مهیا وجود دارد . در صورتی که خودتان قصد تهیه غذای بلدرچین ها را دارید باید یک جیره غذایی کامل برای آن‌ها در حیث بگیرید تا گونه های ویتامین ها و مواد معدنی را دارا باشد و نیز چنین میزان پروتئین بیشتری داشته باشد . در موضوع بلدرچین های تخم گذار بایستی توجه نمائید که در جیره غذایی آن ها میزان زیادی کلسیم و پروتئین وجود داشته باشد، چون به عامل تخم گذاری بدشان به کلسیم بیشتری احتیاج پیدا می نماید . 

بایستی روزانه سه جايگاه بلدرچین ها را تغذیه نمایید و هر توشه به مقدار 10 گرم دان برای هر پرنده در لحاظ بگیرید . یعنی هر بلدرچین روزانه 30 گرم دان مصرف می کند . 

نکات 

دارای اهمیت در رویش بلدرچین در خانه هنگام رشد بلدرچین در خانه باید به نکات تحت دقت کنید . 

1- شما می بایست مدت کافی برای رویش بلدرچین در خانه داشته باشید، زیرا روزانه سه سکو می بایست به آن ها آب و غذا بدهید و محیط زندگی آن‌ها را مداما نظارت کنید . 

2- باید به این پرنده عشق و علاقه داشته باشید تا بتوانید با علاقه و عشق و علاقه آن‌ها را پرورش دهید در صورتی که هدف شما صرفا درآمد زایی باشد بهتر است، این مورد را تعیین نکنید . 

3- داشتن مکان کافی او‌لین شرط در رشد بلدرچین می باشد، باید مقدمه به تفکر مکان باشید آن گاه جوجه ها و سایر امکانات را بخرید . 

4- به ازای هر پنج بلدرچین ماده بایستی یک بلدرچین نر را جهت بارور نمودن تخم ها در در میان آنان قرار دهید . توجه نمائید که قرار دادن بیش از یک بلدرچین نر در یک قفس، باعث به وجود وارد شدن مبارزه در در بین بلدرچین های نر می شود . 

خوراك يا خوراک به ماده اي اطلاغ مي شود كه پس از مصرف شدن به وسیله جان دار زنده ،قابل هضم و جذب بوده و براي اعمال فيزيولوژيكي مختلف تن قضیه به کار گیری قرار مي گيرد .در يك تعريف علوفه به خوراك هايي اطلاق مي شود كه بيش از 20 درصد adf و يا بيش از 18 درصد فيبر ناپخته داشته و كمتر از 54/1 مگا كالري انرژي خالص شيردهي در كيلوگرم ماده خشك داشته باشند . 

علوفه 

هاي خشك با پروتئين بالا لگوم ها گرانقدر ترين بخش اين تیم از علوفه ها را تشكيل مي دهند .همچنين مخلوط لگوم ها و گراس ها نيز علوفه هايي با درصد پروتئين خام بالاتر از 10 درصد توليد مي كنند . 

يونجه 

ارزش اين گياه صرفا به وجود مواد مغذي آن نيست بلكه تاثير مهمي نيز بر ميزان املاح زمين به ويژه نيتروژن داراست .حدود 70 درصد پروتئين خام و 50 درصد وزن يونجه مربوط به برگ هاست لذا در بازه زمانی حمل و انبارداري بايد به اين نكته دقت داشت . 

يونجه اي كه زود درو گردیده باشد براي تغذيه گاوهاي شيري ،پرواري و گوسفند و يونجه اي كه در فرایند اوليه رشد و قبلی از گل دهي باشد در تغذيه طيور و به ويژه شترمرغ مطلوب می باشد .علوفه يونجه در زمان گل دهي كامل را ميتوان در تغذيه اسب به كار برد . 

پرس پلت

در به کارگیری زياد از يونجه به ويژه در جيره گاوهاي خشك بايد به نسبت كلسيم به فسفر دقت نمود و از مكمل هاي فسفر استفاده كرد .افزودن پودر يونجه به جيره مرغان ضمن خوش رنگ شدن زرده تخم مرغ منجر افزايش جوجه درآوري مي شود . 

شبدرها 

شبدر به دليل داشتن پروتئين بالا ،ارزش غذايي زيادي داراست .بهترين مدت برداشت اين گياه اوايل گل دهي میباشد چرا كه هم توليد و هم مقدار مواد مغذي در تراز خوبي قرار دارند . 

علوفه 

هاي خشك با پروتئين كم از علوفه هاي اين تیم ميتوان به انواع كاه ها ،كرامينه ها و پوسته ها اشاره كرد .اين علوفه ها حاوي مقادير كمي مواد مغذي اند . 

گرامينه 

ها علوفه هايي نظير مرغ ،دم روباه و ساير علوفه هاي فصول گرم در اين تیم قرار مي گيرند .ذرت علوفه اي نيز از خانواده گرامينه است كه اندازه انرژي آن بالا بوده و خوش خوراكي خوبي دارااست .در آب و هواي خشك خیس ميتوان از سورگوم علوفه اي به جاي ذرت علوفه اي براي تهيه سيلو به کار گیری كرد . 

كاه 

ها كاه مشتمل بر ساقه خشك شده گياهان تيره غلات و حبوبات می باشد كه پس از كوبيدن و انقطاع كردن دانه به دست مي آيد .به طور كلي بها كاه از هر گياهي كه به دست مي آيد كم است چراكه كاه موقعي به دست مي آيد كه گياه حداكثر رویش خود را كرده می باشد و تمام مواد مغذي در دانه جمع شده می‌باشد . 

خوراك 

ها و مواد متراكم (كنسانتره ) مكمل 

هاي انرژي اين مواد به خوراك هايي اطلاق مي شود كه كمتر از 20 درصد پروتئين ناپخته داشته و مقدار الياف آنان كمتر از 18 درصد باشد . بیشتر ترين خوراك هايي اين گروه را دانه هاي غلاف تشكيل مي دهند در شرای چه موادي مثل تفاله ها ،ملاس ها و چربي ها نيز در اين رابطه اصلی می باشند . 

دانه 

غلات وجود مقادير زياد كربوهيدرات سهل وآسان الهضم در غلات ،محتويات انرژي آنان را افزايش داده هست اما ميزان پروتئين اين دانه ها كم می باشد .در جيره گاوهاي شيري بايد اين مواد را قبلی از مصرف فرآوري كرد تا پوسته خارجي آنان شكسته گردیده و هضم آن ها خوب تر چهره گيرد .تغذيه دانه كامل و يا ذرات درشت غلات ،باعث كاهش قابليت هضم كل جيره و دفع آن‌ها به رخ كامل از مدفوع مي شود . 

جو 

جو منشاء مناسبي از انرژي و خوراكي ايده آل براي نشخوارككندگان محسوب مي شود .انرژي بالا یار با قابليت تخمير آن در شكمبه باعث افزايش وزن سريع و افزايش توليد و پروتئين شير مي شود .از جو ميتوان بين 25 تا 45 درصد بخش كنسانتره جيره گاوهاي شيري استعمال كرد . 

ذرت 

دانه ذرت به دليل محتواي انرژي بالا وتوليد يكي از غلات پر مصرف در تغذيه دام و طيور میباشد .ارزش انرژي زايي ذرت به نشاسته جانور در بخش آندوسپرم كه عمدتا آميلوپكتين مي باشد و نيز جوانه آن كه بيشترين اندازه روغن ذرت را داراست بستگي داراست . 

گندم 

اين غله از نظر بها غذايي شبيه ساير غلات هست ودر اكثر كشورها به تیتر يكي از منابع مهم انرژي در جيره طيور به شمار مي رود .به کار گیری زياد از گندم آسياب شده موجب چسبندگي نوك ،كاهش هضم و ميزان مصرف مي شود ولي با استعمال از آنزيم یاور با گندم ميتوان سطح ها بالايي از گندم را جايگزين كرد . 

چربي 

مكمل هاي چربي منابع غني انرژي میباشند به طوري كه ميزان انرژي آنان حدودا سه برابر غلات میباشد چربي از منابع مختلفي مثل سويا ،هسته نخل يا خرماي روغني ،پيه ،روغن ماهي و مشتقات به دست مي آيد . 

● 

دست اندرکاران موءثر بر مرگ و میرگوساله ها: ▪ 

اسهال چیزی حدود ۵-۷ درصد گو ساله ها تا نقطه پایان عصر ی رشد تلف می شوند(۳) که متاثر از کارداران تغذیه ای، محفظه و پاتوژنیک هست که رقم قابل توجه و تعیین کننده دراقتصاد گاوداری می باشد . علاوه بر مرگ و میر ،هزینه های معالجه و باز گرداندن دام به حالت نخستین هم هزینه ی قابل دقت را به خویش معطوف می‌نماید .تیتر شده اسهال در سال ۱۹۹۱ ،۲۵۰میلیون دلار برای صنعت گاو شیری امریکا هزینه به دنبال داشته است . 

بخش عمده ای از مرگ و میر در گوساله ها به علت اسهال فیس می دهد که این اسهال می تواند با منشا تغذیه ای و پاتوژنیک باشد . معمو لا‌به‌لا عوامل تغذیه به مقدار کمتر سبب ساز کاهش قوام مدفوع نسبت به عامل ها پاتوژنیک می شود و قابلیت و امکان برگشتبه موقعیت نخستین در آنها آسوده خیس است . گوساله های جدید متولد شده در اثرعواملی مثل ؛محیط غیربهداشتی ، مصرف ناکافی آغوز ،مصرف آغوز یا این که شیر نا مناسب یا مصرف بیش ازحد مستعد ابتلا به اسهال شونده مقدار شیوع پاتوژن های ایجاد کننده ی اسهال هم تاثیرقابل توجهی داراست . از دسته های عمومی می بضاعت و توان به باکتری اشریشیا کلای (که در هفته ی نخستین باعث به اسهال کشنده می شود ) باکتری سالمونلا( از هفته ی نخستین تا هفته یچهارم عمل می نماید ) و ویروس هایرتاویروس و کورناویروس (که به ترتیب از هفته ی نخستین و دو،سه روز نخستین رخداد می افتند و منجر به اسهال آبکی وکشندهمی شوند)اشاره کرد . پیشین ازشروع اسهال آگاهیهایی نظیر آهسته شیر تناول کردن و بازی کردن با شیر وعدم تمایل به نوشیدن،خوردن ودراز کشیدن به پهلوی راست و کاهش مدفوع از آن گزاره می باشند . سپس از بروزاسهال به علت کاهش آب تن و دفع الکترولیتهای واجب وعدم هضم وجذب کافی مواد خوراکی گوساله به شدت شم ضعف می کند در مواردی نیز برهان عفونی واردخون شده وایجاد سپتیسمی می کند که مجموع عوامل فوق سبب مرگ دام می شود ممکن می باشد که دام جان تندرست به در پیروزی ولی به تجربه ثابت گردیده که گاوی که از گوسالگی سوابق اسهال داشته نسبت به گاوهای دیگر در ادامه زندگی جراحت پذیرتر بوده می‌باشد . 

ـ 

اقداماتی که در برهه زمانی اسهال می بایست انجام داد : ۱) 

قطع کردن گوساله آلوده از دیگر گوساله ها ۲) 

جایگزین کردن مایعات با الکترولیت ها جهت بالا بردن قوام مدفوع وتامین نیازدام ۳) 

مصرف شیر والکترولیت به فیس یک درمیان ۴) 

با کمک دامپزشک ادله را شناسایی کنیم و از بین ببریم ▪ 

پنومونی از مورد ها دیگر ساخت کننده مرگ و میر درگوساله ها پنومونی استکه همانآلودگی ریه ها هست . 

گوسالهها با بینی گشوده نفس می کشند وسرفه می کننددر ادامه تب دار می شوند واز خوردن طعام امتناع می نمایند در فیس عدمرسیدگی در بازه زمانی ۴-۳روز تلف می شوند پنومنی با انتقال اجرام بیماری زا از سایر گوساله ها یا گاو هایدیگر منتقل می شود گوساله های که یک بارمبتلا شده اند مبتلا حساسیت بخش اعظم اند ونسبت به اجرام دیگر نیز کثیف می شوند . قرار دادن در جعبه های مجزا،تهویه و رطوبتمناسب مصرف آنتیبیوتیک زیر حیث دام دکتر ودر نهایت تشخیص برهان وفائق آمدن بر آن ازاعمال موثر در مدیر پنومونی می باشد . 

ـ 

روشهای مدیریتی که در کل باعث سالم گوساله می شوند: ۱) 

واکسینه کردن گاو مقابل اشرشیاکلای و ویرو س ها جهت ایجاد وتقویت ایمنیت آغوز ۲) 

اطمینان از سلامتوبهداشتزایمان و تدابیر ویژهدر مدت آلودگی به بدن ۳) 

تغذیه از آغوز با کیفیت تا دوروز ۴) 

غذایتازه تمیز وبا کیفیت ۵) 

مقام کم آب ومناسب برای استراحت و بهرهمندی از هوای تازه ب) 

عامل ها موثربرطول عمرمفید تلیسه ها (از۶ ماه به بعد) سالانه۳۵-۲۵درصد گله های شیری حذف می شوندوبرای مراقبت گله دوشا بایدجانشینهای آن ها ازبین تلیسه های جانور درسالقبل گزینش شوند پس بایددرنظرداشت که هرگونه فعالیت وشدت وضعف مدیریتیدراین زمانبه طورغیرمستقیمبرعملکردتولید ی اثرمعنی داری خواهدگذاشت تیتر شدهکه۲۰-۱۵درصدهزینه های تولیدشیرمربوط به تلیسه های جایگزیناست وبایدتلاش شودتاحتیالامکانتلیسه های باوضعیت بدنی مناسب،زایش درسن قابل پذیرش وسلامت داموتولیدگوسالهوشیرمناسب درزایشاول وهمینطوردرزایش های بعدی ایجادکرد وهرگونه آثارمثبت ومنفیدرزمان ایجاد می تواند ناشی ازدوران تلیسگیباشد .در استراتژی رویش تلیسههابایدامادگی برای تلقیح درسن۱۵-۱۳ماهگی شودکه دام بایدبه۶۰درصدوزنبلوغ جسمیخودرسیده باشد .دررابطه باامتیازبدنیبایدسعی شودکه گوساله هاازابتداچاق نشوندودرحداحتیاج،انرزی وپروتئینمصرف کند .چاقیباعث ارتقاء حجمچربی تن واگرهمراه عدم تامین پروتئین مناسب باشدسبب کوتاهی قد عدمرشداستخوان لگن وتوسعه اندام های تولیدمثلیمی شودکه سن او‌لین تلقیح راافزایش میدهد(باوجوداینکه وزن تن به حدمطلوب رسیده ولی این وزن ناشیازذخائرچربی هست .)ازطرفدیگرچربی بانفوذدرغدد ممانعت فضایی برای گسترش مجاری شیری درآنوکاهش تولیدپساززایش می‌گردد .درصورت آبستنی،زایمان بامشکل مواجه می شودواحتمال ناهنجاری پساززایمان نیزبالامی رود .ازطرف دیگرباتوجه بههزینه بالای خوراک مصرف وعدم نیازدامبه این مقدارخوراک بارهزینه بسیار به بدنه رشد وارد می شودکه قابلقبولنیست .تغذیه ناکافی نیزباعثعدم رشد و سلامت کافی وکاهش ارتفاع قدمت مفیددام می گردد .بایدبااستفاده ازجداول استاندارد احتیاجات دام رابهبهترین نحوبراوردکرد .ازمیانمراحل متعدد تغذیه تراز تلقیح تازایش یک عدد ازبخش های دارای اهمیت تغذیهتلیسه هاست که بایددرهنگام زایمانباامتیازبدنی۳ .۷۵-۳ .۵داشته باشیم .ازطرفدیگراحتیاجات آبستن دراواخرآن بایدمنظورشودهمچنین تغذیه مناسب قبلاززایش جهت عادتدهی به مصرفمیزان مناسب کنسانتره بعدازایش وهمینطورتامین کلسیم وسایرعناصروویتامینهای حتمی برای تولیدآغوزوشیروسلامت داملازم می باشد . 

● 

عامل ها موثر برسلامت تلیسهها تلیسه 

ها به استدلال عدم ایجاد شیر کمتر با نوساناتمتابولیسمیمواجه اند وبا یکمدیریت مطلوب می توانند به راحتی این عصر را طی کنند ؛ این موضوعگا ها سبب بی توجهی رشد دهندگان وبا سوءمدیریت هایی که روی آنها انجام می دهندباعث تولید خلل ها در آنان می شوند که نتایج آن در بازه تلیسه گیوتولیدمواجه پرورشدهندگانخواهد شد از مهم‌ترین مورد ها بحث جایگاه هست که به برهان مسائل رفتاری وجلوگیری از آسیب دیده گی ها وارائه ی مدیریتخوب تغذیه پیشنهاد می شودکه این دام هادر گروه های با حداقل اختلاف سنی ممکن نوع بندی شوند تمیزی 

پرس پلت

و کم آبی بستر تلسیهها ، وجود گل ولای در بستر و چسبیدن آن بهبدن گوساله باعث کاهش سرعت پرورش و تعویقزمان اولی زایش می شود و دام را به بیماری انگلی دچار می کند و ازطرف دیگر باعثتخریب فیزیکی وپاتوژنیک اندام های حرکتی وسمها می شوند

آبستنی 

سنگین آبستنی بوسیله عده ای از محـقـقـین به سه تراز تقسیم شده است: تخمک از 30 – 0 روزگی ، تراز نطفگی از 45 – 14 روزگی و سطح جنینی از 46 روزگی تا نقطه پایان وضع حمل . از 14 روز پس از لقاح و رشد و گسترش ی توده سلولی مرحله نطفگی پدیدار می شود . سه لایه زایشی از عده سلولی داخلی به وجود می آید که اکتودرم در ساختار های فرنگی تن نظیر پوست و مو، سم . . . و مزودرم در تشکیل قلب و ماهیچه ها و استخوان ها شرکت داراست و در نهایت اندودرم که بقیه اعضای داخلی را تشکیل می دهد به وجود می آید . همچنین نطفه پس از مقطع کوتاهی به کارگیری از ذخایر غذایی و ترشحات رحمی زنده می ماند و در نهایت جهت تبادلات مواد به مادر خویش وابسته می شود . در وضعیت نطفه با استعمال از پرده های جنینی خویش به آندومتر مادر می چسبد، به این روند لانه گزینی می گویند و ممکن است از روز 20 مقدمه شود . اضطراری به خاطره آوری می باشد که جفت در نشخوارکنندگان از مدل کتیلدونی هست . و از نحوه آن تبادلات اکسیزن و دی اکسید کربن و مواد غذایی میان جنین و مادر تنها از طریق کوتیلدون ها صورت می گیرد . 

رشد جنین در تمام طول آبستنی ادامه دارد و به طور میانگین دوران آبستنی 285- 285 روز می باشد . 

بلوغ 

در تلیسه ها بلوغ در تلیسه ها هنگامی واقعه می افتد که گوساله برای اول بار فحلی همپا با تخمک گزاری را نشان می دهد . سن بلوغ در گوساله ها زیاد حیاتی است زیرا با پی بردن آن می بضاعت از بارور شدن حیوان در بازه زمانی غیر دلخواه دوری کرد . بازه زمانی بلوغ هم فراوان متنوع هست و به دست اندرکاران ژنتیکی و محیطی چندی بستگی دارااست که به مهمترین آن ها اشاره می شود . 

نژاد: 

در این باره به نظر می برسد که نژاد های شیری سریع تر از نژاد های گوشتی به سن بلوغ می رسند . تلیسه های شیری ایرشایر، هولشتاین ، گورنسی و جرسی که در حالت امریکا رشد یافته اند در حدود 13- 8 ماه به بالغ می شوند . به طور کلی تلیسه های نژاد های سنگین وزن نظیر سیمنتال در دوران بلوغ برنا تر و سنگین تر از تلیسه های نژادهای کوچکتر مثل آنگوس میباشند با این وجود که نزاد بر سن بلوغ موثر است می باشد می بایست افزود که عوامل محیطی هم اثرات قابل مراعات ای در تکامل پیش از بلوغ دارا هستند . 

تغذیه 

، وزن و ازدیاد وزن: موقعیت تغذیه و سرعت ارتقاء وزن از کارداران حیاتی در گزینش مدت بلوغ می باشد . پژوهش ها نشان می دهد که بین سن بلوغ و سرعت ازدیاد وزن رابطه ی عکس وجود دارااست . به این ترتیب که تلیسه هایی که سرعت رویش بیشتری دارا‌هستند در سنین ذیل تری بالغ می شوند . در حالت متعادل ، انتظار می رود که سیکل ایجاد مثلی در تلیسه های هلشتاین با وزنی حدود 270- 250 کیلوگرم مقدمه شوند . تلیسه هایی که عالی تغذیه ی خیر داشته اند ، در سن 5- 6 ماهگی هم بالغ می شوند ولی این دسته تغذیه ها بسیار گران می شود . شواهدی نشان می دهد که ازدیاد وزن روزانه به میزان یک کیلو گرم یا این که بیشتر، در تلیسه ها باعث به کاهش شیردوشی آن ها در آینده خواهد . علت این کاهش تولید را می بضاعت و توان به عدم پرورش کافی ها اشاره نمود . 

فصل: 

گزارش های زیاد و گاه ضدونقیض نشان می دهد که فصل میلاد روی زمان بلوغ تأثیر می گزارد به طوری که بنا به گزارش برخی از پژوهشگران ، تلیسه هایی که در فصل فصل بهار متولد شده اند نسبت به تلیسه های متولد شده در فصل پاییز زودتر به سن بلوغ می رسند . با این وجود عکس این فعالیت نیز گزارش شده می‌باشد . در این باره به حیث می برسد که طول روز ادله مهمی باشد، هرچند دما به ویزه در حالتی که بالا باشد هم بسیار با اهمیت هست . همچنین نشان داده شده هست که با افزایش نوروروشنایی سن بلوغ کاهش می یابد و به لحاظ می برسد که اثرات تحریکی ارتقا نوروروشنایی در کاهش سن بلوغ در تغذیه ی بی نیاز یا حاجتمند به طور یکسان موءثر باشد . 

علایم 

و خلق و خوی های فحلی این خلق و خوی ها بسیار متفاوت و متفاوت هست و بعضا ممکن می‌باشد علایم را نشان دهند و جمع ای دیگر کمتر این عللایم را نشان می دهند . گاوهای اهلی رفتارفحلی را در مقایسه با گاوهای وحشی دوران طولانی تری از خود بروزمی دهد . گاو ماده می ایستد و اذن پرش به گاوهای دیگر می دهد که این تراز را شایسته ترین بازه برای تلقیح می دانند . گاوها هنگامی که به هم می رسند در میان دم نیز دیگر را عطر می کنند و در‌صورتی‌که گاو فحل باشد فرج گاو دیگر را می لیسد . دیده شده که وقتی که قصد پریدن را دارا هستند آغاز با چانه روی کپل فشار می آورند و در صورتیکه حیوان زیرین در مرحله ی فحلی باشد اجازه پرش را می دهد . در اثر پرش زیاد گاوها ، حوزه‌ ی کپل حیوان ، کثیف به گل و لای و یا بقیه فضولات می‌باشد . همچنین در توده ای از گاوها اثرات جراحت در این حیطه دیده می شود . گاو فحل زیاد بی قرار و نا آهسته است به طوری که 4 برابر حالت عادی راه و روش می ورد نعره می کشد و از شیر دوشی اکراه می ورزد؛ و بازی موبایل می کند؛ و همینطور دام تمایل دارااست در طول نرده های منزلت تکان کند و نعره بزند و با سایر دام های مزاحم جنگ نماید . دام قلیل اشتها بوده و به همین یاد از ساخت شیرش کاسته می شود . فرج حیوان متورم و قرمز رنگ رنگ هست یا این که به عبارت دیگر مالامال خون می‌باشد و لیزابه شفاف از آن معلق هست . ممکن است این لیزابه در اثر حرکات دم حیوان به محیط بدنش مالیده شود . حیوان دم خود را بالا نگه می دارد و کمر خود را قوز می نماید تا با این رویه دام ها را تحریک در پریدن نماید . در حالتی که دام را نزد گاو نر برده شود گاو نر فرج وی را می بوید و در صورتی که در مرحله فحلی باشد ، سر خود را بالا می آورد و در امتداد گردن قرار می دهد و لب ها را جم می نماید ( Fleman) . 

جنبه 

های اقتصادی در تشخیص فحلی یک عدد از مهم ترین جنبه های مدیریتی در گله های گران قدر گاوهای شیرده ، تشخیص فحلی می باشد که هیچ روشی نمی تواند جایگزین بازرسی های پیاپی و سیستماتیک برای تشخیص این وضعیت گردد . این شرایط 6 الی 30 ساعت طول می کشد البته به طور میانگین برای اکثر گاوهای ماده این شرایط 12 الی 18 ساعت ارتفاع می کشد . درصد عمده ای از فحلی ها در شبکه‌های‌اجتماعی در میان ساعت 6 بعد از آن از ظهر تا 6 بامداد چهره می دهد . از عـواقب تشخیص نادرست فحلی می توانایی به گمراهی دامدار در تشخیص فحلی آتی، متحمل شدن هزینه های تلقیح نادرست و گشوده گشت به فحلی مجدد گاو ذکر شده اشاره کرد . تلقیح گاوی که در موقعیت فحلی نمی‌باشد ، باعـث می گردد که رحم گاو که در این موقعیت مقاومت کمتری به پاتوژنها دارد، در گیر عـفـونتهای رحمی گردد . وجود تعداد بی شماری از گاوهای شیرده در گله های تجارتی ، نیاز به دستیابی به روشهای مطلوب تشخیص فحلی و به کار گیری از وسائل کمکی و نوین، برای تشخیص فحلی را همواره به وجود می آورد . 

پرس پلت

وسایل 

و روشهای کمکی برای تشخیص فحلی این روش ها با اعتنا به سیستم مدیریتی و امکانات در دامداری ها دوچندان متنوع و گوناگون هست که در ذیل با معرفی این رویکرد ها به چندی از آن ها پرداخته می شود . 

1- استعمال از دوربین مدار بسته: به کار گیری از دوربین و تلویزیون می تواند وسیله ای موثر برای معلوم کردن گاوهای فحل باشد . واضح است که وقتی این شیوه فیض با صرفه می دهد که گاودار بخوبی بتواند گاوهای خود را بشناسد و یا این که با پلاک شماره گذاری آن ها را از یکدیگر متمایز کند . 

.2- استفاده از قدم شمار (Movement detector Pedometer ): در حین فحلی گاو ماده نسبت به بقیه عصر ها تحرک بیشتری دارد و دوران کمتری را صرف استراحت و غذا خوردن می کند . لذا در دوران فحلی با به کار گیری از پدومتری که به پای گاو بسته می شود می بضاعت میزان مسافتی که گاو طی کرده میزان گیری نمود و غیر مستقیم به فحل بودن گاو ماده پی پیروزی . 

قدم 

شمار 3- استعمال از خودکار علامت گذار(Crayon): این وسیله مانند یک قـلم آرم گذاری میباشد که توسط آن هر بامداد بالای دم گاو ماده علامتگذاری می شود . در چهره سواری تصاحب کردن سایر گاوها ، این رنگ پاک شده و دامدار به فحل بودن گاو پی خواهد موفقیت . 

4- میزان گیری مقاومت الکتریکی واژن (Vaginal resistance measurement): در هنگام پیدایش فحلی، حجم مایع مخاطی واژن و همینطور محتویات یونی آن به طور محسوسی ارتقا یافته و امکان رسانایی بالایی پیدا می کند . با به کار گیری از نشانگرهای ثبت کننده مقاومت الکتریکی محتویات واژن، از فحلی گاو مذکور می توانایی اطمینان حاصل کرد . از معایب این رویه اینست که وارد کردن این وسیله در واژن منجر التهاب بافتهای مربوطه می گردد و احتمال بروز عفونت را ارتقاء می دهد . 

5- میزان گیری میزان پروژسترون شیر با استفاده از راه و روش رادیو ایمنو اسی( Radioimmunoassay ): با دقت به این‌که در هنگام فحلی غلظت استروژن خون ارتقا و متعاقبا" مقدار پروژسترون کاهش می یابد . با به کارگیری از روشهای جان دار مقدار کاهش پروژسترون خون می تواند یکی از آرم های تشخیص گاو در وضعیت فحلی باشد . 

6- به کار گیری از شاخص یاب (Heat mount detector ): ابن وسیله به گاودار نشان می دهد که آیا گاو ماده به گاوهای دیگر سواری داده میباشد یا نه، از لحاظ ساختار این وسیله دارنده دوکیسه تو در تو با یک سیلندر پلاستیکی می باشد . هـنگامی که سایر گاوها سوار گاوحاوی این وسیله شوند، کیسه داخلی پاره شده و باعث آزاد شدن ماده قرمز‌رنگ رنگی به درون کیسه بزرگتر می شود . 

7- به کار گیری از تی زر(Teaser): تی زر به حیوانی گفته می شود که به سوی گاو فحل جذب می شود و در نتیجه قابلیت شناسایی گاو فحل را به آسانی قابلیت و امکان پذیر می سازد . 

8- به کارگیری از سگ فحل یاب: در این شیوه از سگهای آموختن چشم برای تشخیص بوی ترشحات ماده گاو فحل به کار گیری می کنند . 

9- استفاده از گاو نر اخته یا این که آندوژنه: در این شیوه قابلیت و امکان زخم دیدن گاو ماده نسبت به روشهای دیگر مضاعف زیاد هست لذا کمتر توصیه می شود . 

10- ماده گاو مجهز به خودکار چانه ایChin ball maker: در این راه از یک مداد نماد گذاری که به زنخدان گاو نصب شده استعمال می نمایند . این وسیله دربردارنده کره ای می‌باشد که محتوی ماده رنگی می‌باشد که گاو فحل به طور غیر بدون واسطه تشخیص داده می شود . 

11- 

به کارگیری از رکورد برداری و تابلوی ساخت مثل 12- میزان گیری دمای بدن: در هنگام فحلی، ابتدا دمای بدن به طور محسوسی کاهش و در غایت در دوران کوتاهی دمای تن ارتقاء می یابد لذا می توانایی با مقدار گیری دما تا حدودی از فحل بودن گاو ماده با خبر گردید . 

اما تمام دامداران،‌نشانه های یک دام عالی را می دانند . 

البته آیا از مقدار اهمیت هر یک از این آرم ها هم آگاهی دارید؟ آیا حساس ترین علامت و اندازه آن‌ها را می دانید؟ دراین مطلب کارایی شده شما را درخرید یک گاو شیری عالی و پرمحصول کمک کنیم . همینطور مهم ترین نشانه های یک گاو شیری خوب را به شما معرفی کنیم . 

به این ترتیب، با خرید دام خوب و پرمحصول نیز ساخت خیر خواهید داشت و نیز دام های نامناسب وکم جنس خویش را قلیل قلیل با دامهای پرمحصول،‌عوض کرده و نژاد گاوهای خویش را تصحیح می نمایید . 

آرم 

هایعمومی گاو سالم گذشته ازخرید گاو شیری بایستی ازسالم و بیمارنبودن آن اطمینان پیدا کنید . باید دقت فرمایید که گاو زمینه لحاظ به طور آراسته واکسینه شده هست وکارت بهداشت دارااست . یک گاو سالم،‌تحرک کافی،‌چشمان شفاف، درشت و براق،‌موهای درخشان و تمیز،‌گوش پررنگ و سیخ ،‌پوزه صاف ومرطوب و لب های گشاده دارااست . 

اعتنا کنیدتا حرکت های غیر طبیعی گاو را با تحرک وشادابی آن غلط نگیرید . گاو را جنبش دهیدتا ازمناسب بودن مسافت سم ها،‌راه رفتن منظم گاو و لنگ نزدن آن،‌مطمئن گردید . 

پرس پلت

خصوصیت 

های منحصربه‌فرد گاوهای شیری 1- 

قد وقامت(اندازه قد) خوب استبدانید که قد حیوان اثری درشیردهی آن ندارد . اما گاو کوچک و ضعیف به علت این که نمی تواند غذای بیشتری بخورد ودرتلقیح تصنعی به اسپرم های خوب،‌جواب نمی دهد،‌برای محافظت مطلوب نیست . 

درهرحال گاوها را به سه دسته تقسیم می کنند: 1- 

قد بلندبه ارتفاع 150 تا 5/147 سانتی متر 2- 

قدمتوسط به طول 140 تا 5/137 سانتی متر 3- 

کوتاه قد به ارتفاع 130 تا 5/127 سانتی متر 2- 

عمق بدن عمق تن گاو شیری را با خط کشهای منحصر به فرد (کولیس) اندازه گیری می نمایند . البته با دیدن ظاهرگاو نیز می توان به عمق تن آن پی برد . به طوری که هرچه مسافت چاله شیر تا آخریندنده از قسمت عقبی حیوان اکثر باشد، آن حیوان غذای بیشتری می تواند بخورد و قدرتتولید بالاتری داراست . البته این صفت رابطه مستقیمی بامیزان تولید شیر ندارد ولیدرعمر اقتصادی وتوانایی گاو برای ایجاد بخش اعظم اثر داراست . 

3- 

زاویهدار بودن بدن درمنظر پشتی این صفت بهطور بدون واسطه با شیرواری گاو ارتباط دارد . زاویه داربودن یعنی هر وقت از عقب حیوان بهسمت سرش نگاه کنیم،‌یک زاویه تیز که به جهت آخری گردن باریکتر می شود،‌ببینیم .هرچه این زاویه تیزترباشد ، دام ازنظر خصوصیت های شیرواری،‌وضعیت بهتری دارااست .البته باید دقت داشته باشید که نباید این صفت را با لاغری گاو غلط گرفت . 

زاویهداربودن گاو درمنظر پشتی نشان می دهد که این گاو سروگردن کشیده،‌دنده های پر رنگ وظریف وبدنی کشیده و موزون دارااست . درحقیقت کمر صاف، محکم و قوی،‌گردن نازک و کشیده،نداشتن غبغب وزاویه داربودن گلو موجب به وجود آمدن چنین زاویه ای شده است . 

4- 

عرضوزاویه کپل پهنا کپلرابطه مستقیمی با وضع حمل راحت وبه عالم آمدن گوساله تندرست و درشت دارااست . هرچه عرضکپل گاو شیری اکثر باشد، خوب تر است . برای درک کردن عرض کپل، کافی می باشد که فاصله دواستخوان مفصل خاصره راست و چپ گاو را میزان گیری کنیم . فاصله این دو، نشان دهندهعرض کپل گاو است . 

نکته 

مهم نکته مهمدیگر این میباشد که زاویه کپل گاو می بایست یک شیب ملایم از سمت برجستگی مفصل ران بهاستخوان ورکی زیر گاو داشته باشد . برای مقدار گیری این زاویه بایستی به استخوانمفصل ران گاو دقت فرمایید وشیب آن را نسبت به محل پین گاو محاسبه فرمائید . شیب فراتر وشیب تحت تر برای گاو شیری مطلوب نمی‌باشد و موجب ناراحتی هایی درتولید مانند وخروجناقص ترشح های رحمی گاو می شود . همینطور دقیق بودن و یک نواختی دم ازمحل اتصال تاانتها،‌نشان دهنده شیرواری گاو می‌باشد . 

کیفیت 

گوشت گاوهای رشد یافته در مرتع گاوهای 

رشد یافته در مراتع: در صورتیکه رشد گاو ها در مراتع چهره بگیرد کیفیت جنازه گوشت گاو تغییر و تحول می نماید . این رویه رویش گاو، بخش اعظم در کشورهایی دیده می شود که علفزارهای ارگانیک بسیار وجود داراست . در این منش اغلب گاوها به منظور تولید گوشت رشد داده می شوند و شیر تولید گردیده از این گاوها فقط به مصرف گوساله ها می برسد . 

در این مدل پرورش گاو، نژادهای گوشتی مطلوب ترین گاوها برای رسیدن به فیض آوری می‌باشند . در این خط مش گاوها تمامی در مراتع می باشند . 

زایش گاوها معمولا در ابتدای بهار هست و گوساله های به جهان آمده تا نقطه پايان تابستان با مامان می‌باشند و علاوه بر شیر مامان از مراتع هم تغذیه می نمایند . با شروع فصل پاییز گوساله ها از شیر گرفته شده و در فصل‌زمستان رویش کمی دارا‌هستند . 

پرس پلت

در فصل زمستان در جبران فقدان مرتع، علوفه کم آب به گوساله ها داده می شود . دامداران گوساله هایی که قرار هست برای تولید گوشت به فروش برسند را در این دوران اخته می نمایند تا هنگام بهار سرعت رشد بالایی داشته باشند . سرعت پرورش وزن این گوساله ها در فصل بهار روزانه در حدود 400 تا 600 گرم می باشد که موجب پروار شدن گاوها می شود . 

گوساله ها در زمستان های آن‌گاه هم با کاهش وزن نسبی مواجه اند اما این کاهش وزن از فصل‌زمستان اول به مراتب کمتر می باشد چون گوساله ها مقاومتر می شوند . گوساله های 3 یا این که چهار ساله در غایت به وزن ایده آل برای فروش می رسند . معمولا گوساله ها در مدت فروش وزنی در حدود 700 تا 900 كيلوگرم خواهند داشت . 

کیفیت 

گوشت گاوهای رویش یافته در مرتع گاوهای 

مرتع دارای گوشت مرغوب 

این گاوهای 3 یا این که 4 ساله منشا غذایی اصل شان علوفه بوده میباشد و وزن لاشه گوشت این گاوها حدودا 400 تا 450 كيلوگرم بوده و پیشاز ذبح و در موقعیت زنده وزنی مساوی 800 تا 900 كيلوگرم دارا هستند . 

گاوهای مرتع با گوشت مرغوب کمترین استخوان و بیشترین گوشت را دارا‌هستند . این گاوهای گوشتی بافت هایی متناسب دارا‌هستند که عضله‌ها و چربي بين الياف ماهیچه‌ها آن ها به صورت یکنواختی پخش شده می‌باشد . گوشت مرغوب گاوهای مراتع اکثر اوقات قابل انعطاف و آبدار بوده و برجسته هست . 

این گوشت ها هنگام طبخ مضاعف خوشمزه میباشند . 

کیفیت 

گوشت گاوهای پرورش یافته در مرتع گاوهایی 

با گوشت نامرغوب 

گاوهایی که پس از ذبح و قصابی گوشت کمتری داشته و دنده ها و چربی گوشت وزن بالایی دارااست گوشت نامرغوبی دارا‌هستند . این گوشت ها ترد نیستند و به رنج طبخ می شوند . 

در واقع نا مرغوب بودن جنازه گاو موجب می شود که یک دامدار پس از بازه زمانی طولانی پرواربندی گاو و هزینه های فراوان و خرید علوفه، نتیجه کافی را از این سرمایه گذاری کسب نکند . طعم این گوشت ها چندان دلچسب نمی باشد . 

تعیین 

گاوهای نر گوشتی پس از ایجاد گله گاو گوشتی باید از فی مابین آنان یا از بیرون گاوهای نر اصیل و ممتاز و پررنگ جهت انتشار گزینش نمود . چون تا حدود اکثری شالوده و ترقی عمل مربوط به گزینش گاو نر عالی می باشد .ودر انتخاب گاو نر علاوه بر خصوصیاتی که در بالا ذکر شوید بایستی به نتایج حاصله هم اعتنا داشت و آن را ملاک قرار اعطا کرد . 

در 

خارج بهترین گوساله هایی را که از گاوهای نر اصیل و تست گردیده بدست آمده اند جهت جفت 

گیری گزینش می نمایند زیرا معتقدند که پدران آنها امتحان خود را داده اند . اما در کشور ایران متأسفانه جز تدبیر و بصیرت دامدار در موقع تعیین گاو نر روش دیگری وجود ندارد . از اینرو خوب تر می باشد این تعیین از بین گوساله های نر پیش رس گله به کار آید . 

پرس پلت

مطابق تجربیاتی که در آمریکا به فعالیت آمده می باشد پیش رسی گوساله ها در زمان شیرخواری مربوط به دو ادله می باشد: یک عدد اندازه شیر مامان و دیگری ویژگی ها فردی و نژادی حیوان . البته سپس از دوره شیر خواری تا ۱۲ الی ۱۵ ماهگی در‌صورتی‌که گوساله ها مطلوب و خوب مراقبت گردند پیش رسی و رشد بیشتر آن‌ها فقط مربوط به ویژگی ها ذاتی و نهانی حیوان می باشد . 

به این ترتیب در شرای گاو نر هر گله ممتاز باشد می تواند مشخصات پیش رسی را به گوساله ها هم منتقل کند . در گزینش گاو نر هر مقدار اعتنا و مطالعه شود بها داشته باعث پیروزی قطعی و مسلم در فعالیت خواهد بود . 

در حالتی که برای یک دامدار قابلیت داشته باشد خوب تر می‌باشد گاوهای نر خویش را از لحاظ پیشرسی شخصی و نتایج حاصله تست کند و در چهره موفقیت و رضایت بخش بودن آن‌ها را نگاهدارد وگرنه از پرورش آن ها صرفنظر نماید . در صورتیکه چنین آزمایشی به دقت عملی گردد و اصالت و قیمت پیشرسی گاو نر به ثبوت رسد می توانایی از گوساله های نر چنین گاوی برای جفت گیری در آینده استعمال کرد ولی باید در نظر داشت که مادرها این گوساله ها نیز از لحاظ پیشرسی پررنگ بوده و مقدار شیر و تندستی آنها نیز کاملاً زمینه دقت باشد . 

انتخاب 

ماده گاوهای گوشتی تعیین ماده گاوهای خوب و پر رنگ هم زیرا گاوهای نر برای یک گله گوشتی حتمی هست . گاو ماده بایستی پیشرس بوده و بتواند خصوصیات گوشتی و پرواری خود را به گوساله های خود منتقل کند . به دست آوردن چنین ماده گاوهایی در اولِ کار دوچندان طاقت فرسا و در جمهوری اسلامی ایران احتمال دارد غیر عملی باشد اما پس از تنظیم گله باید در صدد گزینش برآمد و ماده گاوهای خوب و با ارزش را نگاهداری کرد و سایر را به بازار عرضه نمود . 

دامپرورانی که در این راه کار می کنند در مقدمه ممکن می‌باشد بسته به سرمایه ای که به عمل می گذارند گاوهای مختلف را خریداری کنند ولی بسیار حتمی می‌باشد که ناچیز ناچیز و طبق برنامه درست به تصحیح نژاد گاوهای خود بپردازند و گاوهای پیش رس و یک شکل و یکدستی از دربین گله خویش تعیین نموده و به رشد آنان همت گمارند . 

در بیرون معمولاً گاوهایی را در گله مراقبت می کنند که بتوانند گوساله هایی ساخت نمایند که در ۶ ماهگی ۲۰۰ الی ۲۲۰ کیلو لااقل وزن داشته باشند . اما اتخاذ این راه و روش در جمهوری اسلامی ایران به زودی عملی نمی‌باشد بلکه به تدریج و طی سالها آزمایش و تجربه می توانایی به این تراز رسید . مگر آنکه در ابتدا از نژادهای اصیل گوشتی فرنگی به کارگیری شود . 

ویژگیهای 

منزلت گاوهای گوشتی منزلت گاوها و گوساله های گوشتی با اندک تفاوتهایی نظیر گاوهای شیری می باشد به ویژه آنکه این دسته از دامها سوز‌و‌سرما را خوب تر تحمل می نمایند و بازدهی بیشتری نیز دارا‌هستند . مهم‌ترین نیاز گاوهای گوشتی در فصل سوز و سرما داشتن سرپناهی پشت به باد و بستری کم آب می باشد . 

از همین رو طویله های گشوده با مشخصاتی که در مسئله جایگاه گاوهای شیری شرح داده شد بی آلایش ترین و اقتصادی ترین سازه برای مراقبت دامهای پرواری محسوب می گردند . در این ساختمانها که از سه طرف مسدود و یک طرف باز می باشند می توان به خوبی و آسانی گاوهای گوشتی را نگهداری و پرورش بخشید . 

در کشور ایران نیز که اغلب از گوساله های نر نژاد اصیل هلشتاین” برای یک زمان ۶ الی ۸ ماهه جهت پرواربندی استعمال می شود طویله های باز پاسخگوی نیاز زیستی و پرورشی گوساله های پرواری بوده می تواند بازدهی مناسب و قابل انتظاری را نیز به دنبال داشته باشد . 

رشد پیروزی آمیز گوساله بخش فوق‌العاده اصلی سرمایه گذاری مفید در گاو شیری بوده، اما متأسفانه هوزهم به تیتر یکی از سرمایه‌های اکثر در صنعت گاو شیری مورد غفلت می باشد . عصر زمانی از تولد تا از شیرگیری، به عنوان بزرگ‌ترین چالش متابولیکی و استرس در گوساله در لحاظ گرفته می‌گردد . در طول این سطح بحرانی، گوساله بایستی پس از تولد، زنده باقیمانده و با محفظه تازه مملو از گونه های میکروارگانیسم‌های بیماری‌زامقابله کرده، به تغذیه از شیر عمده از خون مادر سازگاری نشان دهد، تکامل و رشد آن گاه از زایش را شروع کند و تغییرات رفتاری، تغذیه‌ای و متابولیکی در گوساله تولید شود، تا یک نشخوارکننده فعال شود . رشد پیروزی آمیز گوساله در دربین این چالش‌ها احتیاج به تلفیق مدیریت، تغذیه و محیط داراست . 

پرس پلت

ساختمان جفت گاو از انتقال ایمنوگلوبولین سرم مادری به گوساله خودداری می نماید و متأسفانه گوساله بدون داشتن آنتی‌بادی متولد می‌شود، لذا گوساله به طور بی نقص وابسته به جذب ایمنوگلوبولین‌ها از آغوز مادر است، که این نیز تابع حجم آغوز مصرفی، غلظت ایمنوگلوبولین‌ها در آغوز و بازده جذب است . بنابر این با توجه به این که صرفاً او‌لین دوشش بعد از آن از زایش آغوز حقیقی و واقعی است، جهت وصال به غلظت مناسب ایمنوگلوبولین در سرم (۱۵ میلی‌گرم در میلی‌لیتر سرم) می بایست مقدار کافی آغوز با کیفیت را هرچه سریع‌تر آنگاه از ولادت مصرف کرد . 

بضاعت گوساله در رفع تعلق به شیر تا حدزیادی به تکامل وظیفه های شکمبه وابسسته هست . جیره با بضاعت و توان بالای تخمیر ، با ساخت اسیدهای چرب فرارعامل موثری بر تحریک رشدبافت‌های پوششی پیش معده در گوساله نو متولد شده میباشد . مراحل تکاملی دیگر، ایجاد جمعیت پایدار و متفاوت میکروارگانیسم‌های مستقر شکمبه هست . پژوهش‌ها نشان داده که ، فرمولاسیون جیره در این سطح که عصر انتقال بحرانی تکامل می‌باشد نیاز به دقت بیشتری داراست . 

طی چند هفته اولیه معاش ، رشد و تکثیر سلول‌ها در اندام‌های درونی حیوان به سرعت انجام می پذیرد و درصورتی که مواد مغذی مطلوب و متناسب با مرحله رویش گوساله در دسترس این اندام‌ها قرار گیرد ، این اندام‌هابه متا بولیز میزان بالای مواد مغذی عادت کرده ودر آتی تولید و تلاش بهتریخواهند داشت . 

ضعف عمومی و اندک اشتهایی در گوساله ها عمدتا به عامل ایراد در عملکرد دستگاه گوارش و سیستم ایمنی واقعه می‌افتد و سبب کاهش جذب مواد مغذی در بدن ، به هم خوردن بالانس مواد معدنی والکترولیت‌های ضروری، ضرر به بافت روده ، کاهش شدید وزن و نهایتا مرگ می شود و این یک عدد ازمشکلات زیاد کلیدی در دوران شیرخوارگی گوساله می باشد . 

ولی ناگفته نماند که در رویش گوساله رئیس بیشینه و کمینه دما اهمیت را دارد . 

محمترین 

نکات مدیریتی عبارتند از : 

-مصرف بموقع میزان کافی آغوز با کیفیت مناسب . 

-رعایت مسایل تغذیه‌ای و بخصوص اجرای پروتکل‌های بهداشتی . 

غذا ویژه گوساله (S .F .C (Special Feed for Calves حاصل فعالیت گروهی یکسری از متخصص ها وکارشناسان علم تغذیه دام در کارخانه دامداران دالانکوه می باشد و مکانیسم اثر آن بر روی موارد بالا متمرکزشده است . این ترکیب در درمان یا این که طول مقطع بیماری در گوساله‌ها تأثیر نداشته بلکه با تقویت بنیه همگانی در جبران عارضه ها ثانویه آن مضاعف مفید می‌باشد و منجر ریکاوری دام می گردد . این کالا با اعتنا به ترکیبات به فعالیت رفته در آن در دست کم مقطع ممکن هوشیاری، شادابی و اشتهای حیوان را بازگردانده و سبب تقویت سیستم ایمنی وگوارش دام می‌گردد، به طوریکه گوساله مجال پاسخ به معالجه را پیدا کرده و از مرگ ناگهانی نجات مییابد . به کار گیری از این محصول در دو هفته نخستین معاش گوساله سبب بالا رفتن سیستم ایمنی حیوان شده و حیوان را در برابر ابتلا به بخش اعظمی از بیماریها واکسینه می کند . علاوه بر این تحقیقات نشان داده مصرف S .F .C به فیس ۲۰ گرم در روز در ارتفاع زمان رشد نرخ تلفات گله را ۳۰% کاهش داده و میانگین وزن گوساله را در ۳ ماهگی ۷ % ارتقاء می دهد . 

در ترکیب این محصول از مواد گیاهی به هم پا بعضی افزودنی‌های مجاز غذایی و مکمل‌ها با مقادیر استاندارد استعمال شده است و آنتی بیوتیک سنتتیک در این ادغام جایگاهی ندارد . 

طاعون 

شتر ملاحظه 

: در روز پنجم جولاي 2004 خبرگزاري تركمنستان اعلام كرد كه بيماري خطرناك وواگيري در بين دام هاي حوزه‌ مرزي قزاقستان واوزبكستان كه كاراكورت Kara Kurt ناميده مي شود ، ديده گردیده میباشد وتعدادي نيز از دام هاي صحراي توپ كاراگان Tupkaragan در كشور قزاقستان درگير بيماري گردیده اند . قابل ذكر میباشد كه اين صحرا محل رویش ونگهداري 4000 نفر شتر هست وبنابر اظهارات مقامات محلي بر اثر شيوع بيماري بيش از 100 نفر شتر تلف شده اند . در گزارش ديگري معلوم شد كه در ماه مه 2004 اپيدمي بيماري طاعون انساني در تركمنستان ظواهر شده ومنجر به مرگ ومير بيش از بيست نفر گرديده است واين گزارش براي اولين توشه بوسیله يك شركت آلماني كه در مرز اوزبكستان ـ تركمنستان مشغول كار بوده است ، اعلام گردیده هست . مراتب فوق به وسیله سازمان جهاني بهداشت ودفتر بين المللي بيماري هاي واگير OIE تأييد نشده می باشد ، اما نظر به خطرها بيماري ومشترك بودن آن بين آدم وشتر وبا اعتنا به شيوع آن در كشورهاي همسايه ، اين مقاله براي آشنايي دست اندركاران با اين بيماري تدوين ومنتشر مي گردد . 

پرس پلت

طاعون 

شتر Camel Plague بيماري واگير وخیم و يا مزمني می‌باشد كه با سپتي سمي، تخريب شديد بافت ريه ها و آسيب ديدن دستگاه لنفاوي تن مشخص مي شود . عامل مسبب بيماري ، باكتري يرسينيا پستس Y .Pestis كه يك باكتري گرام منفي ، غير متحرك بوده وعضو خانواده انتيروباكترياسه Enterobacteriacae میباشد . اين باكتري را مي بضاعت با رنگ آميزي رايت Wright ، گيمزا Giemsa و وياسون Wayason رنگ آميزي ومشاهده كرد . ارگانيسم مذكور نسبت به دماي بالا ويا محيط هاي خشك دور و اطراف حساس بوده وبسرعت از بين مي رود ، ولي در دماي 28 رتبه سانتي گراد مي تواند به آرامي رشد نمايد . در آزمايشگاه مي بضاعت و توان اين باكتري را بر روي سه جور محيط كشت پرورش اعطا کرد كه عبارتند از : نوترينت بروت nutrient broth ، بلاد آگار blood agar و آگار unenriched agar . كلوني هاي حاصله ، كلوني هاي ريزي به قطر 1 تا 2 ميلي متر ، خاكستري رنگ و غير موكوئيدي است . . . . 

حيوانات بيمار منشأ انتشار بيماري به شمار مي فرایند زيرا كه ادله مسبب بيماري را از طريق ترشحات بيني و چرك ناشي از عقده هاي لنفاوي و هواي بازدم و جنين سقط شده و پرده هاي جنيني منتشر مي سازند .دلیل بيماري معمولاً از طريق گزش ه ها نظير پشه ها ، كنه ها وعنكبوت هاي گزنده ( Spiders ) از مخزن به حيوانات دار منتقل مي گردد . 

اين بيماري يك بيماري مشترك می‌باشد ومي تواند از حيوانات اهلي به بشر منتقل شود ، خط مش انتقال بيماري مي تواند از طريق گزش كنه هاي آلوده ، پشه وعنكبوت گزنده ( Spiders ) باشد ، در مواردي نيز بيماري طاعون ريوي از طريق قطرات آلوده و کثیف از دهن آدم بيمار به بشر سالم منتقل شده وباعث تکثیر بيماري مي گردد . انتقال بيماري از طريق تنفسي از حيوان به انسان نيز ممكن می‌باشد .شیوه ديگر انتقال تماس انسان با بافت هاي آلوده هست به همين جهت سلاخ ها وقصاب ها ون منزل دار بيش از ديگران در معرض ابتلاي به بيماري مي باشند . 

Higgins (1985) معتقد می باشد كه مگس ها نقش مهمي را در انتقال بيماري دارا هستند و در چهره تکثیر بيماري بايد اين ات را كنترل نمود و همچنين بيماري ممكنست كه از طريق خوردن مواد غذائي و يا آب آلوده و کثیف و همچنين نيش ه‌ها خونخوار از دامهاي بيمار به دامهاي سالم منتقل شود . 

اپيدميولوژي 

: صدها سال می‌باشد كه نقش شتر در همگی گير شناسي طاعون شناخته گردیده میباشد (Curasson ،1947 ؛ Fedorov ، 1960 ) . Wu وهمكارانش (1936 ) و Pollitzer (1954 ) گزارشات قبلي مربوط به طاعون در شتر را مرور كرده وبيان نمودند كه بسياري از دانشمندان به گزارش هاي قبلي شيوع طاعون در شترها مشكوك می باشند . 

(1960 )Fedorov توضيح اعطا کرد كه آلودگي هاي يرسينيا پستيس علاوه براين كه مي تواند به عنوان يك بيماري مشترك از حيوان به دام منتقل شود ، همچنين توانا می‌باشد كه از آدم در گیر نيز به شتر منتقل گردد (1973) Sotnikov در گزارشي ذكرمي كند كه استدلال مسبب بيماري درمغولستان ، چين، هندوستان، ايران، عراق، افريقا و شوروي قدیمی از شترهاي بيمار انقطاع شده است . شيوع طاعون در بين شترهاي دوكوهانه در روسيه از سال 1911 شناخته گردیده وشيوع هاي طاعوني متعدد در آدم در اثر تماس با شترهاي دوكوهانه ديده شده است . نیز چنين در سال 1912 متعاقب مصرف گوشت شتر بيمار افراد بيشماري در روسيه به طاعون مبتلا شدند ( Kowalevsky ،1912 ) . آخرين شيوع گزارش گردیده طاعون در روسيه در سال 1926 چهره اعطا کرد ( Strogov ، 1959 ) . 

طاعون نه فقط در قبل به عنوان يك بيماري زئونوز در روسيه وجود داشته میباشد بلكه اخيراً شيوع بيماري طاعون در بشر ها ودر شترهاي جماز در موريتاني بوسیله (1971) Alonso ودر ليبي بوسیله Christie وهمكاران (1980) گزارش شده هست و يرسينيا پستس در شترهاي جماز از خيارك ها جدا شد . 

در ضمن (1987) Mustafa بيماري را در شترهاي سوداني نيز گزارش كرده است . (1913) Sacquepee & Garcin طاعون خياركي شايع در بين شترهاي جماز آفريقاي شمالي ( مستعمره فرانسه ) را گزارش نموده واظهار كردند كه دلیل بيماري خیر تنها بر روي گره هاي لنفاوي اثر گذاشته بلكه منجر بروز آبسه هايي شده كه در سرتاسر تن پخش گردیده اند . يرسينيا پستيس علاوه بر ضايعات فوق از تراوشات پرده جنب نيز انقطاع شد . علاوه بر شكل جلدي ، اشكال سپتي سمي ريوي نيز در شتر صورت مي دهند ( Lobanov ، 1959 و 1967 ) . 

محققان ثابت كردند كه ناقل اصلي بيماري در بين شترها كك هست . كنه هاي هيالوما واورنيتودوروس نيز قادرند به طور مكانيكي بيماري را منتقل كنند (Fedorow ، 1960 ) . 

دو شاخ رحم قرینه نیستند . تخمدان راست، نسبت به تخمدان چپ، کمی بزرگتر و فعال تر میباشد نیز چنین فولیکول و تخمک های بیشتری نسبت به تخمدان چپ ساخت می کند، بدین ترتیب آبستنی بیشتری در شاخ رحمی راست فیس می دهد . 

پرس پلت

همینطور بعید است که طی آبستنی گاو، نطفه تشکیل شده از یک تخمدان، به طرف شاخ مخالف هجرت نماید . کار تخمدان سمت راست و چپ روی میزان آبستنی بعد از آن از تلقیح در عمق شاخ، در 1686 گاو شکم نخستین موضوع نظارت قرار گرفت . بعد از زایش و برگشت رحم، فعالیت اندام های تولیدمثلی سمت راست و چپ، صرف لحاظ از سمتی که حامله قبل بوده است، ثابت ماند . نامتقارنی یا این که کار و اندازه گوناگون میان تخمدان ها و شاخ رحم، روی مقدار آبستنی تاثیرگذار کمبود . به علاوه، آبستنی، غیروابسته از محلی که اسپرم قرار گرفته بود، روی بخشید . 

در برخی مدل ها، قرار دادن اسپرم در حفره صفاقی، آبستنی به همپا داشته هست . با این حال، مطالعات اخیر با به کارگیری از گاوهای تعدادی توشه تلقیح، نشان داد که در پی قرار دادن اسپرم در فضای صفاقی، آبستنی یه خرده ایجاد می شود (6/15 درصد) . 

با در لحاظ دریافت کردن این مسئله، آیا تکنسین ها باید محل مورد توقع تخمک گذاری را لمس نمایند و آن گاه اسپرم را در شاخ رحم، نزدیک محل تخمک گذاری موضوع انتظار قرار دهند؟ آیا معاینه باید برای کنار گذاشتن گاوهایی که فحل نیستند گذشته از تلقیح، انجام شود؟ 

دستکاری اندام تولیدمثلی باعث به آزاد شدن هورمون هایی نظیر اکسی توسین می شود که حرکات رحم را بهبود می دهد . ویرایش گردن رحم، به طور ارگانیک باعث آزاد شدن اکسی توسین طی فرآیند تلقیح تصنعی می شود . با این حال، خطرها احتمالی وجود داراست . لمس می تواند منجر به پاره شدن فولیکول ها و سایر عواقب منفی مؤثر بر باروری شود . 

بطور 

خلاصه پنج موضوع را می بایست در نظر داشت: 

1- مزیت مهم تلقیح در شاخ رحم (با آموزش تلقیح مصنوعی)، کاهش در خطر قرار دادن اسپرم در گردن رحم می باشد . 

2- مطالعات در برخی مورد ها نشان داده اند که نه تلقیح کنندگان رشته ای و خیر دامداران قادر نیستند تفنگ تلقیح را به طور پیوسته در محل تعیین شده، تخلیه کنند . صرف حیث از اینکه تخلیه اسپرم در بدنه رحم انجام شود یا یکی از شاخ ها . 

3- قرار دادن نوک تفنگ تلقیح در آغاز و عدم تکان آن تا انتهای تخلیه اسپرم، دوچندان با اهمیت هست . در‌صورتی‌که گاو طی فرایند تلقیح جنبش کند یا تکنسین، ناآگاهانه، تفنگ را حین تخلیه، بیرون بکشد، حتی در حالتی که تفنگ در اولِ تلقیح درست قرار گرفته بوده است، بخش یا این که تمام اسپرم در گردن رحم یا این که واژن می ریزد . 

4- درصد قرارگیری نوک تفنگ در بدنه رحم، رابطه مثبتی با درصد اسپرم ریخته شده در بدنه رحم یا به طور معادل در هر دو شاخ داراست . 

5- یادگرفتن بیشتری می بایست هم برای کارشناس تلقیح و هم دامدار آماده شود . 

ما نمی توانیم آتی و تغییراتی که در چگونگی تلقیح تصنعی ممکن میباشد روی دهد را پیش بینی کنیم . ارتقای تدبیر ما در زمینه زیست شناسی گاو، قرار دادن اسپرم در رحم و فراگیری پیوسته و صحیح تلقیح کنندگان، میزان آبستنی را بهبود خواهد بخشید .